Mastocytose

Inhoudsopgave

1. Indicaties work-up:
2. Verplicht aanvullend onderzoek
3. Diagnose
4. Beleid
5. Referenties

1 Indicaties work-up:

onverklaarde flushing or anafylaxe (zeker indien hypotensie geobjectiveerd) of bij bijensteek
onverklaarde gastro-intestinale klachten (ulcus, diarree, malabsorptie)
onbegrepen afwijkingen bloedbeeld
onbegrepen hepatomegalie, splenomegalie, lymfadenopathie
onbegrepen pathologische fractuur, osteoporose/penie, osteosclerose

2 Verplicht aanvullend onderzoek

anamnese
- huidafwijkingen (incl. jeuk, flushing, blaren, klachten na manipulatie van de huid =Darrier)
- reactie op alcohol, medicatie (opioiden, NSAIDs, vancomycine, antibiotica, spierverslappers), stress, infecties, kou, warmte, gekruid eten, forse inspanning, operatie, rontgencontrast, endoscopie
- anafylaxie bij bijensteek, allergie
- aanwijzingen osteoporose
- maagulcus of andere buikklachten
- aanvallen van onverklaarde lichamelijke klachten
- depressie
- asthma, neusklachten
- skeletale pijn
- bloedingsneiging
nooit tryptase prikken binnen uren van anafylaxie prikken
diagnose systemische mastocytose
- laboratoriumonderzoekL: tryptase
  - bij CML-achtig beeld: BCR-abl
- beenmergonderzoek
  - beenmergaspiraat: % c-Kit-positieve cellen, % morfologische atypie (o.a. spoelvormig, hypogranulair), (co-)expression van CD2 en CD25
  - biopt: niet hypercellulair, geen verlies van vetcellen. % mestcellen. Geen tekenen van myelodysplasie of myeloproliferatie.
  - cytogenetica
  - c-Kit-mutatie in beenmerg (vooralsnog op perifeer bloed niet betrouwbaar)
  - eosinofilie: FIP1L1-PDGFRA, CHIC2-deletie
  - uitsluiten secundaire mastocytose
classificatie:
- bloedbeeld, leverproeven, plasmatische stollingstijden
- DXA: osteoporose?
- CT-thorax/abdomen: geen lymfadenopathie, hepatosplenomegalie, osteolytische of osteosclerotische lesies
- op indicatie:
  - gastro/colo met biopt
  - radiologie skelet bij botpijn: fractuur?

3 Diagnose

criteria diagnose systemic mastocytosis: 1 major en 1 minor OF 3 minor
- major: dense aggregaten (>15 mestcellen) bij botbiopt of ander orgaan
- minor:
  - atypical morphology or spindle shapes in >25 percent of the mast cells in bone marrow sections, bone marrow aspirate, or other extracutaneous tissues
  - mutational analysis of KIT showing a codon 816 mutation (eg, Asp816Val) in bone marrow, blood, or extracutaneous organs
  - bone marrow or other extracutaneous mast cells expressing the surface markers CD2, CD25, or both
  - serum tryptase levels (when the patient is in a baseline state) >20 ng/mL. Of note, the serum tryptase criterion does not apply to patients with an associated hematologic clonal non-mast cell lineage disease (AHNMD)
B en C findings
- B findings
  - BM biopsy showing > 30% infiltration by MCs (focal, dense aggregates) and serum total tryptase level > 200 ng/mL
  - Myeloproliferation or signs of dysplasia in non–MC lineage(s), no prominent cytopenias; criteria for AHNMD not met
  - Hepatomegaly and/or splenomegaly on palpation without impairment of organ function and/or lymphadenopathy on palpation/imaging (> 2 cm)
- C findings
  - Cytopenia(s): ANC < 1 x 109/L, Hb < 10 g/dL, or platelets < 100 x 109/L
  - Hepatomegaly on palpation with impairment of liver function, ascites, and/or portal hypertension
  - Skeletal lesions: osteolyses and/or pathologic fractures
  - Palpable splenomegaly with hypersplenism
  - Malabsorption with weight loss from gastrointestinal tract MC infiltrates
classificatie bij systemische mastocytose
- indolente SM: no C findings, no evidence of AHNMD
  - Bone marrow mastocytosis: ISM with BM involvement, but no skin lesions
- smouldering SM: 2 or more B findings, but no C findings
- Aggressive systemic mastocytosis (ASM): "C" findings; no features of mast cell leukemia
- Mast cell leukemia (MCL): Bone marrow biopsy shows a diffuse infiltration, usually compact, by atypical, immature mast cells. Bone marrow aspirate smears show ≥20% mast cells.
- Systemic mastocytosis with an associated hematologic neoplasm (SM-AHN): MDS, MPN, AML, lymphoma, other -Solid mast cell tumors (mast cell sarcoma and extracutaneous mastocytoma) are not forms of SM

4 Beleid

AHN: onderliggende aandoening behandelen
indolent
- bewustwording van mogelijke triggers bij patient
- H1/H2-blocker
- bij toename osteoporose ondanks bisfosfonaten: cytoreductie
agressief of snel progressieve indolente mastocytose, mestcelleukemie
- midostaurin 2dd 100 mg, 2/3 respons, gemiddeld 2 jaar
- tenzij D816V ook imatinib te proberen
- daanra, snel progressief: cladribine, langzaam progressief: IFN-a
- avapritinib

5 Referenties

Scherber, BJH 2018