Hemoglobinopathie
Inhoudsopgave
Terug naar beginpagina de-heer.eu.
1 Diagnostiek
1.1 Alfa-thalassemie
genotype | MCV | anemie | |
---|---|---|---|
stille drager / minima | α α / α - | 75-85 | geen |
minor | α α / - - of α - / α - | laag | +/- |
HbH-ziekte | α - / - - | laag | matig |
hydrops foetalis | - - / - - | laag | fataal |
1.2 Hb-elektroforese
HbA1 | HbS | HbC | HbF | HbA2 | HbH | |
---|---|---|---|---|---|---|
α2β2 | α2β+2 | α2β+2 | α2γ2 | α2δ2 | β4 | |
normaal of β/β-silent | 95-98 | 0 | 0 | <1 | 2.5 ± 0.2 | |
β minor (= β/β0 of β/β+ tenzij tevens αα/ααα) |
90-95 | 0 | 0 | bij 50% hoog: 1-5 |
>3.5 – 8 | |
β intermedia (= β+/β+, of major en alfa, of β/δ, β/E) |
0-80 | 0 | 0 | >10 | 4-7 (bij β/δ 0) |
|
β major (= β0/β0 of β0/β+) |
0 | 0 | 0 | vrijwel 100 | <4 | |
iminima (αα/α-) en minor (αα/– of α-/α-) | normaal | soms verhoogd | soms <2 (d.d. Fe-def) |
volw: 0 | ||
HbH-ziekte | 5-30 | |||||
HbAS | 50-70 | 35-45 | 0 | <2 | <3.5 | |
HbAS met alfa-thalassemie | 21-35 | |||||
HbSβ+ | 5-30 | 65-90 | 0 | 2-10 | >3.5 | |
HbSb0 | 0 | 80-92 | 0 | 2-15 | >3.5 | |
HbSC | 0 | 45-50 | 45-50 | 1-8 | <3.5 | |
HbSS | 0 | 85-95 | 0 | 2-15 | <3.5 | |
HPFH[1] | verhoogd |
1.3 Intermedia
- definitie:
- niet al transfusie-afhankelijk op kinderleeftijd
- anemie
- niet al transfusie-afhankelijk op kinderleeftijd
- kenmerken:
- ernstiger ziekte dan drager
- anemie
- splenomegalie
- ijzerstapeling
- hemolyse
- ernstiger ziekte dan drager
- al deze onderdelen kunnen echter ook bij minor (Williams, Jha, Noronha, Rachmilewitz)
1.4 Genetica
2 Zeldzame syndromen
2.1 HbE
- is een vorm van β+
- syndromen: http://asheducationbook.hematologylibrary.org/content/2007/1/79.full
2.2 γδβ-thalassemie
- deletie meest 5' gelegen gedeelte β-globine complex (of β-globine locus) waarbij niet alleen het β-globine maar ook het δ-globine en δ-globine gedeleteerd zijn
- heterozygote afwijking
- neonatale transfusiebehoeftige anemie
- postnataal benigne β-thalassemie (na +/- 6 maanden als HbF-synthese niet meer nodig is)
- bij onderzoek microcytair bloedbeeld met milde hemolyse
- gelelektroforese normaal
- variant: (εγδβ-thalassemie)0 van onder andere het Nederlandse type
- referenties: Driscoll, Trent
3 Therapie
3.1 Dragerschap thalassemie (minima of minor)
- screenen eerste graads familieleden
- partner screenen bij kinderwens
- advies over voorkomen onterechte ijzersuppletie
- HbAS mitigeert het beeld alfa-thalassemie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4394356/
3.2 Intermedia
- als bij dragerschap
- bij zwangerschap transfusietrigger 4,5
- let op extramedullaire hematopoiese
- Hb <6 studiedeelname mogelijk (AMC)
4 Sikkelcelziekte
4.1 Transfusie
- on top
- indicaties:
- Hb <3,3 (zwangerschap: 4,5)
- symptomatische anemie
- parvo B19-crise
- lever/milt-sequenstratie
- niet-ernstige CHEST of pre-operatief streven Hb 5,5 - 6
- Hb <3,3 (zwangerschap: 4,5)
- gevaar hyperviscositeit/CVA bij HbS% >50% en Hb >10 g/dL
- bij Hb >12-13 g/dL en HbS% >50%: aderlaten tot Hb 10 g/dL
- bij Hb >12-13 g/dL en HbS% >50%: aderlaten tot Hb 10 g/dL
- indicaties:
- wisseltransfusie: geautomatiseerd dan wel handmatig
- indicaties: ernstige CHEST (2-3 L O2 nodig), MOF, ACS, CVA, frequente crises
- voordeel:
- daling HbS% tot 15-20% ("tijdelijke genezing")
- Hb kan stijgen tot 10-12 g/dL zonder risico op hyperviscositeit
- geen ijzerstapeling
- daling HbS% tot 15-20% ("tijdelijke genezing")
- handmatige wisseltransfusie:
- fase 1. on-top transfusie tot Hb 5,5 - 6,5
- fase 2. wisselen op basis van berekend aantal FE's:
- infuus 0,9% Nacl 500 mL
- aderlating 500 mL
- transfusie 500 mL
- infuus 0,9% Nacl 500 mL
- fase 3. cito HbS%
- fase 1. on-top transfusie tot Hb 5,5 - 6,5
- indicaties: ernstige CHEST (2-3 L O2 nodig), MOF, ACS, CVA, frequente crises
4.2 Poliklinisch
- vaccinaties vanwege functionele asplenie
- medicatie
- 0,5 mg 1dd foliumzuursuppletie1
- op indicatie / bij deficientie
- vitamine D en calcium2
- ijzer bij ijzergebrek (jonge vrouwen)
- vitamine D en calcium2
- hydroxyureum
- indicaties: HbSS of HbSb0 en >3 crises per jaar
- bij HbSC indicatie dubieus maar te overwegen
- dosis: 15-20 mg/kg, op dichtsbijzijnde 2,5 mg/kg afgerond, of op basis van bloedbeeld maximaal getolereerde dosis, bij klaring <60 mL/min gehalveerd
- cave zwangerschapswens
- evt. combineren met L-glutamine
- indicaties: HbSS of HbSb0 en >3 crises per jaar
- 0,5 mg 1dd foliumzuursuppletie1
- laagdrempelig tromboseprofylaxe
- comprehensive care
- oogheelkundige screening
- cardiologische screening 1x/2 jaar
- 4x/jaar lab: Na/K/kreat, ferritine, leverproeven, sediment (proteinurie, hematurie) en bloeddrukcontrole
- oogheelkundige screening
- eenmalig
- serologie B19: parvo B19-veilige transfusies indien B19-negatief
- uitgebreide bloedgroeptypering
- echo buik: galstenen?
- serologie B19: parvo B19-veilige transfusies indien B19-negatief
- ijzerchelatie
- curatieve therapie
- allogene stamceltransplantatie
- gentherapie
- allogene stamceltransplantatie
4.3 Crisis
- bij zwangerschap geen afwijkend beleid (NICE guideline)
5 Brief
Thalassemie-dragerschap is een goedaardige aandoening die leidt tot een afwijkend microcytair bloedbeeld met soms een milde anemie. Het dragerschap is asymptomatisch (behoudens soms bij een β-thalassemie in de zwangerschap). Het is erfelijk en als partner ook een asymptomatische drager is van een hemoglobinopathie of thalassemie, bestaat er een risico op een ernstige anemie bij een nakomeling. Daarom wordt screening van partner bij een kinderwens aangeraden. In alle gevallen dienen alle eerstegraads familieleden gescreend te worden. Ook dient men bedacht te zijn op iatrogene ijzerstapeling. Het bloedbeeld van een patiënt met thalassemie lijkt erg op dat van een patiënt met ijzergebrek, en patiënten worden daarom soms ten onrechte langdurig met ijzer behandeld. Dit kan leiden tot ijzerstapeling.
5.1 Beta-thalassemie
De zwangere vormt hierop een uitzondering. De fysiologische anaemie van de zwangerschap kan de anaemie doen toenemen en transfusie noodzakelijk maken.
5.2 Beta-, gamma-, delta-thalassemie
Patient heeft een bijzondere variant van een β-thalassemie waarbij in het β-globine complex niet alleen het betaglobine (HBB) maar ook het γ- en δ-globine gedeleteerd zijn. Dit leidt tot een ernstige neonatale transfusieafhankelijke anemie die na een aantal maanden verandert in het beeld van β-thalassemiedragerschap. Hierbij is de Hb-elektroforese opvallend genoeg normaal. Waarschijnlijk heeft hij de in de literatuur beschreven (εγδβ-thalassemie)0 van het Nederlandse subtype.